خندانی پسته در ارتباط با مشکل ناخندانی در پسته، مشخص شده است که نوع
گرده، باردهی زیاد، زمان نامناسب برداشت و تنش های آبیاری و تغذیه ای
میتواند در بروز این پدیده نقش داشته باشند. اگر چه درصد ناخندانی در سال ها
مختلف و در باغات مختلف متفاوت است، اما نشان داده شده است که تا حدود
۲۰ درصد محصول را می تواند تحت تأثیر قرار دهد. آبیاری ناکافی از اواخر
مرداد تا اواسط شهریور به طور معنی داری خندانی را کاهش می دهد. ضمناً
آشنا یی با عملیا ت کا شت و داشت با غا ت پسته از اواخر اردیبهشت تا اوایل
تیر در صورت کم کردن میزان آبیاری، خندانی افزایش پیدا می کند. تیمارهای
شیمیایی و هورمونی، شرایط تغذیه ای و محیطی و منابع گرده که رشد و نمو
میوه و به خصوص دانه مغز را تحت تاثیر قرار می دهند، می توانند وقوع و
میزان شکوفایی طولی آندوکارپ را تحت تاثیر قرار دهند. با توجه به اینکه پس
از اتمام رشد و نمو مغز، با گذشت زمان چه در باغ و چه در انبار میزان شکوفایی
پوسته افزایش می یابد. بنابراین خشک شدن آندوکارپ می تواند عامل ثانویه و
تکمیل کننده شکوفایی طولی باشد. عوامل موثر در خندان
-۱ تاثیر عملیات داشت:
خندانی پسته در باغ در اثر هرس با سوق دادن ذخایر کربوهیدراتی از مناطق
مصرف رویشی به میوه های در حال رشد و نیز متوقف ساختن و کنترل فعالیت
رویشی( و تغذیه ) به ویژه ازت، بُر، روی و پتاسیم به دلیل تأثیر مثبت بر روی
رشد و نمو مغز افزایش می یابد. آبیاری درختان بویژه در دوره رشد و نمو مغز
تیر- شهریورماه باعث افزایش خندانی پسته می گردد.
-۲ تاثیر منبع گرده وگرده افشانی:
منبع گرده از دو طریق، تأثیرات گرده بر روی رشد و نمو جنین و بذر و همچنین
برروی ویژگی های دیواره تخمدان و پوسته آندوکارپ در فرایندهای خندانی
دخالت می کند. مطالعات نشان می دهد که میزان خندانی با تغییر منبع گرده
تغییر می کند که از طریق تاثیر زنیایی گرده بر میزان رشد و نمو، وزن و حجم
بذر مغز صورت می گیرد. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش های دهقانی
شورکی و سجلی ۱۹۹۶ مشخص شده است که نوع گرده بر زاویه دو نیمه
پوسته آندوکارپ در محل شکاف طولی تأثیرمی گذارد، به نحوی که هر چه این
زاویه بیش تر باشد امکان شکوفایی آندوکارپ کم تر می شود. همچنین نتایج
نشان داد که نوع گرده اثر متازنیایی قاطعی بر ضخامت دیواره تخمدان و
آندوکارپ دارد. همچنین میزان میوه های خندان با گرده افشانی گل های مسن تر
کاهش می یابد. هرس، آشنا یی با عملیا ت کا شت و داشت با غا ت پسته
تغذیه ، آبیاری، اصلاح و انتخاب پایه و رقم مناسب، منبع گرده مناسب، فرآوری
و خشک کردن مناسب پسته پس از برداشت به عنوان راهکارهای عملی افزایش
خندانی پسته بسیار حائز اهمیت می باشند. نتایج یک بررسی حاکی از افزایش
میزان خندانی پسته رقم قزوینی در اثر تیمار درختان با روغن ولک در اسفند ماه
است. زود خندانی زودخندانی نیز که چند هفته قبل از زمان برداشت رخ میدهد
یکی دیگر از مشکلات تولید پسته می باشد. از آنجایی که پسته های زود خندان
معمولاً آلوده به زهرابه آفلاتوکسین می شوند در پایانه های ضبط پسته ایجاد
مشکل می نمایند. از طرفی مشخص گردید که کمبود برخی عناصر معدنی و
آبیاری نامناسب در افزایش پدیده زودخندانی موثر است. پسته هایی که در میوه
آنها قبل از برداشت ، هم پوست آندوکارپ و هم پوست نرم اگزومزوکارپ
شکافته می شود ، زود خندان خوانده می شود. زود خندانی ارتباط زیادی با
بی نظمی در تأمین مقدار آب مورد نیاز گیاه و دورآبیاری دارد.
استفاده از روغن های معدنی زمستانی نیز در زود خندانی موثر است. همچنین
نوع پایه می تواند در زود خندانی موثر باشد. در مطالعه انجام شده توسط تاج
آبادی پور بر روی چند پایه پسته پسته اهلی، سرخس، بنه و آتلانتیکا نشان داد
که پایه بنه بیش ترین درصد خندانی را ایجاد می نماید.
